چرک لثه را چگونه درمان کنیم؟

لثه‌ها نقش حیاتی در محافظت از دندان‌ها دارند و سلامت آن‌ها مستقیماً با عملکرد کلی دهان در ارتباط است. اما گاهی به دلایل مختلفی، لثه‌ها دچار عفونت و التهاب می‌شوند و در موارد شدیدتر، چرک تولید می‌کنند. چرک لثه یا به‌اصطلاح پزشکی آبسه لثه یک وضعیت جدی است که نیازمند مداخله درمانی سریع و تخصصی است.

اگر عفونت لثه به‌موقع درمان نشود، می‌تواند به استخوان فک، دندان‌های مجاور، و حتی کل سیستم بدن آسیب وارد کند. در این مقاله تخصصی، با نگاهی جامع به علت‌های ایجاد چرک لثه، نشانه‌های هشداردهنده، روش‌های قطعی درمان و راه‌های پیشگیری خواهیم پرداخت.

چرک لثه چیست؟

چرک لثه، که در اصطلاح تخصصی “آبسه پریودنتال” نامیده می‌شود، به تجمع چرک ناشی از عفونت باکتریایی در بافت‌های لثه اطراف دندان گفته می‌شود. این عفونت معمولاً از لثه به‌سمت ریشه دندان گسترش یافته و با درد، تورم و گاهی تب همراه است.

برخلاف التهاب لثه ساده، در آبسه لثه، بافت‌ها به‌طور واضح درگیر چرک و باکتری‌های مهاجم می‌شوند که بدون درمان، می‌تواند باعث تخریب بافت‌های نگهدارنده دندان و حتی از دست رفتن دندان شود.

علت‌های اصلی ایجاد چرک لثه

عوامل مختلفی می‌توانند منجر به بروز عفونت و چرک در لثه شوند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

۱. بهداشت نامناسب دهان و دندان

عدم مسواک زدن صحیح، نخ دندان نکشیدن و استفاده نکردن از دهان‌شویه باعث تجمع پلاک و باکتری‌ها در اطراف لثه می‌شود. این عامل یکی از شایع‌ترین دلایل ابتلا به التهاب و عفونت لثه است.

۲. بیماری پریودنتال (پریودنتیت)

در این بیماری مزمن، التهاب شدید لثه‌ها به‌وجود می‌آید که می‌تواند منجر به تشکیل کیسه‌های عفونی بین لثه و دندان شود. اگر این کیسه‌ها تخلیه نشوند، چرک جمع می‌شود و آبسه لثه شکل می‌گیرد.

۳. گیر کردن غذا یا جسم خارجی در لثه

ذرات غذایی که در عمق لثه گیر می‌افتند، محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها ایجاد کرده و می‌توانند منجر به آبسه شوند.

۴. مصرف دخانیات

سیگار کشیدن باعث کاهش خون‌رسانی به لثه و تضعیف سیستم ایمنی دهان می‌شود که خطر ابتلا به عفونت لثه را افزایش می‌دهد.

۵. سیستم ایمنی ضعیف

در افرادی با بیماری‌هایی مثل دیابت، سرطان یا HIV، یا کسانی که داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند، عفونت‌های دهانی به‌راحتی رخ می‌دهد و شدیدتر می‌شود.

علائم چرک لثه را بشناسید

تشخیص زودهنگام آبسه لثه بسیار حیاتی است. علائم رایج عبارت‌اند از:

• درد مداوم یا ضربان‌دار در لثه یا دندان

• ورم، قرمزی و التهاب لثه

• برآمدگی یا جوش سفید/زرد روی لثه (خروج چرک ممکن است مشاهده شود)

• بوی بد دهان یا طعم ناخوشایند در دهان

• تب و احساس ناخوشی عمومی در موارد شدید

• درد هنگام جویدن یا فشار دادن دندان درگیر

در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید بلافاصله به دندانپزشک مراجعه شود تا از پیشرفت عفونت جلوگیری شود.

چرک لثه چگونه درمان می‌شود؟

درمان چرک لثه باید توسط دندانپزشک متخصص انجام شود. روش‌های درمان بسته به شدت عفونت و وضعیت بافت‌های دهانی متفاوت هستند.

مهم‌ترین مرحله در درمان چرک لثه، تخلیه‌ی چرک تجمع‌یافته است. دندانپزشک با ایجاد برش کوچکی در ناحیه عفونی، چرک را خارج می‌کند. این کار فشار و درد را کاهش می‌دهد.

در بسیاری از موارد، علت اصلی عفونت، پلاک و جرم زیر لثه است. جرم‌گیری عمیق (Debridement یا Scaling & Root Planing) باعث پاک‌سازی کامل بافت آلوده و بستن کیسه‌های لثه‌ای می‌شود.

در صورت گسترش عفونت یا تب، آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند آموکسی‌سیلین، مترونیدازول یا کلیندامایسین تجویز می‌شود. لازم است دوره مصرف آنتی‌بیوتیک را کامل کنید، حتی اگر علائم از بین بروند.

در مواردی که بافت لثه تخریب شده یا چرک به عمق زیادی نفوذ کرده، جراحی لثه (فلپ سرجری) برای دسترسی به نواحی عمیق و حذف بافت عفونی لازم است.

اگر دندان منبع عفونت باشد، بسته به وضعیت آن ممکن است نیاز به عصب‌کشی (روت کانال) یا کشیدن دندان وجود داشته باشد.

درمان‌های حمایتی در خانه (در کنار درمان تخصصی)

تا زمان مراجعه به دندانپزشک، می‌توانید از برخی روش‌های خانگی برای تسکین موقت علائم استفاده کنید:

• دهان‌شویه آب نمک گرم: ضدعفونی‌کننده و کاهش‌دهنده التهاب

• کمپرس سرد روی صورت: برای کاهش درد و ورم

• مصرف مسکن‌ها مانند ایبوپروفن یا استامینوفن

• نوشیدن مایعات و اجتناب از غذاهای سخت یا تند

اما توجه داشته باشید: این روش‌ها فقط کمک‌کننده موقت هستند و به‌هیچ‌وجه جایگزین درمان حرفه‌ای نمی‌شوند.

آشنایی بیشتر با بستن شکاف بین دندان ها

چرا درمان خانگی چرک لثه کافی نیست؟

یکی از اشتباهات رایج افراد، استفاده از دهان‌شویه‌ها یا آنتی‌بیوتیک بدون نسخه برای درمان چرک لثه است. این کار ممکن است علائم را برای مدتی کاهش دهد، اما منبع اصلی عفونت باقی می‌ماند و حتی ممکن است مزمن یا گسترده‌تر شود.

تنها راه قطعی درمان چرک لثه، مراجعه به دندانپزشک و درمان علت زمینه‌ای آن است.

راه‌های پیشگیری از چرک کردن لثه

پیشگیری همواره ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر از درمان است. برای حفظ سلامت لثه و جلوگیری از بروز عفونت:

• روزانه دوبار مسواک بزنید با خمیردندان حاوی فلوراید

• حتماً از نخ دندان استفاده کنید

• دهان‌شویه ضدباکتریایی را به برنامه بهداشتی اضافه کنید

• هر ۶ ماه یک‌بار به دندانپزشک مراجعه کنید

• سیگار را ترک کنید

• رژیم غذایی سرشار از ویتامین C و مواد مغذی داشته باشید

آیا چرک لثه خطرناک است؟

بله. اگر چرک لثه درمان نشود، ممکن است منجر به:

• تحلیل استخوان فک و افتادن دندان

• گسترش عفونت به سایر دندان‌ها یا سینوس‌ها

• عفونت خونی (سپسیس) در موارد بسیار شدید

• ایجاد فیستول دهانی (کانال چرک به سطح پوست یا لثه)

بنابراین، اهمیت تشخیص و درمان به‌موقع عفونت لثه قابل‌اغماض نیست.

نتیجه‌گیری: 

چرک لثه نشانه‌ی هشداردهنده‌ای از یک عفونت فعال در دهان است که نباید نادیده گرفته شود. با رعایت بهداشت دهان، مراجعه منظم به دندانپزشک و پرهیز از عادات ناسالم مانند مصرف دخانیات، می‌توان از بسیاری از مشکلات لثه‌ای جلوگیری کرد.

اما اگر لثه‌تان چرک کرده یا علائم آبسه دارید، بدون معطلی به دندانپزشک مراجعه کنید. درمان‌های تخصصی مانند تخلیه آبسه، جرم‌گیری عمیق، تجویز آنتی‌بیوتیک یا جراحی لثه، بسته به وضعیت شما تعیین می‌شود.

سلامت لثه، تضمین سلامت دندان و آرامش شماست.

برای ویزیت و مشاوره با  ما در ارتباط باشید

 ما را در اینستاگرام همراهی کنید